Cryptocurrency, crypto-currency, or colloquially, crypto, යනු රජයක් හෝ බැංකුවක් වැනි කිසිදු මධ්‍යම අධිකාරියක් මත රඳා නොපවතින පරිගණක ජාලයක් හරහා ක්‍රියා කිරීමට නිර්මාණය කර ඇති ඩිජිටල් මුදල් වර්ගයකි.
තනි පුද්ගල කාසි හිමිකාරිත්ව වාර්තා ඩිජිටල් ලෙජරයක හෝ බ්ලොක්චේන් එකක ගබඩා කර ඇත, එය පරිඝනකගත දත්ත ගබඩාවක් වන අතර එය ගණුදෙණු වාර්තා සුරක්ෂිත කිරීමට, අමතර කාසි නිර්මාණය කිරීම පාලනය කිරීමට සහ කාසි අයිතිය පැවරීම තහවුරු කිරීමට සම්මුති යාන්ත්‍රණයක් භාවිතා කරයි. වඩාත් පොදු එකඟතා යාන්ත්‍රණයන් දෙක වන්නේ වැඩ පිළිබඳ සාක්ෂි සහ කොටස් ඔප්පු කිරීමයි. නිර්මාණය කර ඇති බොහෝ දිලීර බ්ලොක්චේන් ටෝකන විස්තර කිරීමට පැමිණි නම තිබියදීත්, ගුප්තකේතන මුදල් සාම්ප්‍රදායික අර්ථයෙන් මුදල් ලෙස නොසලකන අතර, භාණ්ඩ ලෙස වර්ගීකරණය ඇතුළු විවිධ අධිකරණ බල ප්‍රදේශවල ඒවාට විවිධ නීතිමය ප්‍රතිකාර යොදා ඇත. සුරැකුම්පත්, සහ මුදල්. Cryptocurrencies සාමාන්‍යයෙන් ප්‍රායෝගිකව වෙනස් වත්කම් පන්තියක් ලෙස සැලකේ.
පළමු ගුප්තකේතන මුදල බිට්කොයින් වන අතර එය ප්‍රථම වරට විවෘත මූලාශ්‍ර මෘදුකාංගයක් ලෙස 2009 දී නිකුත් කරන ලදී. 2023 ජූනි වන විට වෙනත් ගුප්තකේතන මුදල් 25,000කට වඩා වැඩි ප්‍රමාණයක් වෙළඳපොලේ තිබී ඇති අතර ඉන් 40කට වැඩි ප්‍රමාණයක වෙළඳපල ප්‍රාග්ධනීකරණය ඩොලර් බිලියන 1 ඉක්මවිය.
https://en.wikipedia.org/wiki/Cryptocurrency
Category: Uncategorized
-
ක්‍රිප්ටෝකරන්සි යනු කුමක්ද
-
ප්‍රාරම්භික කාසි ප්‍රථිපත්ති (Initial Coin Offering – ICO)
ප්‍රාරම්භික කාසි ප්‍රථිපත්ති (Initial Coin Offering – ICO) යනු මුලික වශයෙන් ක්‍රිප්ටෝකරන්සි සහ බ්ලොක්චේන් පාදක ස්ටාර්ටප් සමාගම් භාවිතා කරන අරමුදල් රැස් කිරීමේ ක්‍රමවේදයකි. මෙය කොටස් වෙළඳපොළේ “Initial Public Offering (IPO)” හට සමාන නමුත් ඩිජිටල් මුදල් සහ බ්ලොක්චේන් ක්ෂේත්‍රයටම සීමාවී ඇති වේ. මෙය පහත ආකාරයට ක්‍රියාත්මක වේ:ICO එකක ප්‍රධාන ලක්ෂණ:
1. ටෝකන නිර්මාණය:
• සමාගම් තමන්ගේම ක්‍රිප්ටෝකරන්සි හෝ ටෝකන නිර්මාණය කර නිකුත් කරයි. මෙය සාමාන්‍යයෙන් Ethereum හෝ Binance Smart Chain වැනි බ්ලොක්චේන් තාක්ෂණ මත පදනම් වේ.
• මෙම ටෝකන සමහර විට ව්‍යාපෘතියේ කොටසක්, පද්ධතිය තුළ යෙදුම් ප්‍රයෝජන, හෝ සෙවාවකට ප්‍රවේශයක් නියෝජනය කරයි.
2. අරමුදල් ඉලක්කය:
• සමාගම් අරමුදල් රැස් කිරීම සඳහා තීරණයකට එළඹී විශේෂිත මුදලක් සහ කාලසීමාවක් නියම කරයි.
• ආයෝජකයන් ටෝකන මිලදී ගැනීම සඳහා Bitcoin, Ethereum වැනි ක්‍රිප්ටෝකරන්සි හෝ කලාතීත මුදල් භාවිතා කරයි.
3. අරමුදල් භාවිතය:
• ICO මඟින් රැස් කළ මුදල් ව්‍යාපෘතිය සංවර්ධනය සඳහා භාවිතා කරයි (උදාහරණයකට, නව බ්ලොක්චේන් වේදිකාවක් හෝ යෙදුමක් සාදන්න).
4. වෙයිට්පේපර් (Whitepaper):
• බොහෝ ICO වලදී ව්‍යාපෘතියේ ඉලක්ක, තාක්ෂණික විස්තර, ඉදිරිපත් කිරීම් සහ ඉදිරි සැලසුම් විස්තර වන වාර්තාවක් නිකුත් කරයි.
ප්‍රතිලාභ:
• අරමුදල් ප්‍රවේශය: ස්ටාර්ට්අප් සමාගම් සම්ප්‍රදායික ආයෝජනකරුවන් හෝ බැංකු භාවිතා නොකර අරමුදල් රැස් කළ හැකිය.
• ගෝලීය සහභාගීත්වය: ලොවපුරා ආයෝජකයන්ට සහභාගී විය හැකි අතර එමඟින් නිවේශනය වැඩි වේ.
• අයිතිය හෝ ප්‍රයෝජන: ව්‍යාපෘතියේ ප්‍රවේශය, මැතිවරණ හිමිකම් හෝ ටෝකනයේ අගය වැඩි වීමට ඇති හැකියාවක් ඇත.
අවදානම්:
• නියාමන ගැටලු: සමහර ICO නියාමන ආයතනවලින් සමානව සුරකිණු ලබන ආයෝජන ලෙස හැඳින්විය හැක.
• වංචා: සමහර ICO ව්‍යාජවී සිටි අතර, නිර්මාපකයන් අරමුදල් සමඟ අතුරුදහන් වී ඇත.
• අනුමානකරණය: ටෝකන මිල අධික අස්ථාවරතාවයක් පෙන්වයි, එමඟින් එය අවදානම් ආයෝජනයක් බවට පත් වේ.
සාර්ථක ICO උදාහරණ:
• Ethereum (2014): $18 මිලියනක් රැස් කරනු ලැබූ අතර, සාර්ථකම බ්ලොක්චේන් වේදිකාවක් විය.
• Filecoin (2017): $257 මිලියනයක් රැස් කර පාරිභෝගික ගබඩා ජාලයක් සෑදීමට උපකාරී විය.
ICO න්‍යාය වර්ෂ ගණනාවකින් පහත වැටී ඇති අතර, නියාමනයට වැඩි අවධානය දක්වන Initial Exchange Offerings (IEOs) සහ Security Token Offerings (STOs) වැනි නව ආකාර ජනප්‍රිය වී ඇත.
දැනට විවෘත ICO බලාගැනීමට පිවිසෙන්න,
දැනට විවෘත ICO කිහිපයක්, -
ක්‍රිප්ටෝකරන්සි යනු ‘කම්කරුවනි එකතුවු’ යන්නට තාක්ෂණය එක් කිරීමයි
සියලු ලෝකවාසී කම්කරුවනි එකතුවු යන්නට තාක්ෂණය එක් කළ විට ක්‍රිප්ටෝ කරන්සි ලෙස හඳුන්වන බව ජනතා විමුක්ති පෙරමුණේ හිටපු පාර්ලිමේන්තු මන්ත්‍රී සුනිල් හඳුන්නෙත්ති මහතා සඳහන් කරයි.
කාල් මාක්ස් එක්දහස් අටසිය ගණන්වල කියූ සමාජවාදයට විවිධ නම් යොදමින් ධනවාදය අර්බුදයට වසා ගැනීමටත් භාවිතා කරන බවත් ක්‍රිප්ටෝ යනු ඒ එකක් බවත් ඔහු කියා සිටී.
විවිධ නම් හරහා එළියට පැමිණ ඇත්තේ ධනවාදයේ අර්බුදය වසා ගැනීමට යොදා ගන්නා මෙවන් කටයුතු බවද හෙතෙම සඳහන් කරයි.
ජාතික ජන බලවේගය ජනහමුවක් අමතමින් ඔහු මෙම අදහස් පළ කර ඇත
-
ක්‍රිප්ටෝ මුදල් (Cryptocurrency) භාවිතය සහ එහි ආයෝජනය කිරීමේ ඇති අවදානම
ක්‍රිප්ටෝ මුදල් (සාමාන්‍ය ව්‍යවහාරයේ “ක්‍රිප්ටෝ” ලෙසද හඳුන්වන ලබන) සම්බන්ධයෙන් වූ මෑත කාලීන මහජන විමසීම් සහ නිරීක්ෂණය වූ වර්ධනයන් සැලකිල්ලට ගනිමින්, ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව ක්‍රිප්ටෝ මුදල් භාවිතය සහ එහි ආයෝජනය සම්බන්ධයෙන් සැලකිලිමත් විය යුතු අවදානම් පිළිබඳව මහජනතාවට නැවතත් අවධාරණය කර සිටියි. ක්‍රිප්ටෝ මුදල් යනු රටක පිළිගත් මූල්‍ය අධිකාරියක මැදිහත්වීමකින් තොරව පුද්ගලික වශයෙන් ජනනය කරනු ලබන අතථ්‍ය මුදල් වර්ගයකි. මෙම ක්‍රිප්ටෝ මුදල්, ගුප්තකේතන විද්‍යාව (Cryptography) සහ ව්‍යාප්ත ලෙජර් තාක්ෂණය (Distributed Ledger Technology) හෝ ඒ හා සමාන තාක්ෂණය භාවිතයෙන් ක්‍රියාවට නංවන, වටිනාකම් පිළිබඳ ඩිජිටල් නිරූපණයක් ලෙස හැඳින්විය හැකිය. ක්‍රිප්ටෝ මුදල් ලාභදායි ආයෝජන ක්‍රමයක් ලෙස විවිධ පුද්ගලයින් සහ ව්‍යාපාර විසින් පුළුල් ලෙස ප්‍රවර්ධනය කරනු ලබන බව නිරීක්ෂණය වී ඇත. කෙසේ වෙතත්, ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව වෙත මෑතකාලීනව ලැබුණු පැමිණිලිවලින් පෙනී යන්නේ එසේ සිදුකරනු ලැබූ ආයෝජනවලින් මහජනතාවට විශාල ලෙස මූල්‍ය පාඩු සිදු වී ඇති බවත්, ඇතැම් අවස්ථාවලදී ක්‍රිප්ටෝ යෝජනා ක්‍රම ලෙස ක්‍රියාත්මක කරනු ලැබූ මූල්‍ය වංචාවන් වලට හසු වී ඇති බවත්ය.
ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් 2018, 2021 සහ 2022 වසර වලදී නිකුත් කරන ලද මාධ්‍ය නිවේදන හරහා ක්‍රිප්ටෝ මුදල් භාවිතය මගින් පරිශීලකයින් හට ඇතිවිය හැකි සැලකිය යුතු මූල්‍ය, මෙහෙයුම්, නෛතික සහ ආරක්ෂාව සම්බන්ධ අවදානම් මෙන්ම පාරිභෝගික ආරක්ෂණ ගැටළු පිළිබඳව දැනටමත් අවධාරණය කර ඇත. මෑත කාලයේ සිදු වූ ක්‍රිප්ටෝ මුදල් සම්බන්ධ ව්‍යාපාරවල නිරත වූ විවිධ ගෝලීය ආයතනවල කඩා වැටීම් සහ ඇතැම් ක්‍රිප්ටෝ මුදල්වල ස්ථාවරත්වය අඩු වී යාමෙන් ඒවායේ වටිනාකම බෙහෙවින් අඩු වීමත් සමඟ මෙම අවදානම් සහ ගැටළු නැවතත් තහවුරු විය. එසේම, ක්‍රිප්ටෝ මුදල් ශ්‍රී ලංකාව තුළ පිළිගත් වත්කම් ප්‍රභේදයක් නොවන අතර එය නියාමනය නොවන ආයෝජන උපකරණයක් බවට මහජනතාවට නැවතත් අවධාරණය කරයි. තවද, ක්‍රිප්ටෝ මුදල් ශ්‍රී ලංකාව තුළ වලංගු මුදල් (Legal Tender) ලෙස නොසලකන අතර ඒවායේ භාවිතය සම්බන්ධයෙන් මෙරට තුළ නියාමන ආරක්ෂණයක් නොමැත. තවද, 2017 අංක 12 දරන විදේශ විනිමය පනත යටතේ නිකුත් කරන ලද 2021 අංක 03 දරන නියෝගය ප්‍රකාරව ක්‍රිප්ටෝ මුදල් ගනුදෙනු හා සම්බන්ධ ගෙවීම් සඳහා හර කාඩ්පත් (Debit Cards) සහ ණය කාඩ්පත් (Credit Cards) වැනි විද්‍යුත් මුදල් හුවමාරු කිරීමේ කාඩ්පත් (Electronic Fund Transfer Cards) භාවිතා කිරීමට ද අවසර නොමැත. ක්‍රිප්ටෝ මුදල් අවිධිමත් මාධ්‍ය හරහා ක්‍රියාත්මක වන බැවින් එය ජාතික ආර්ථිකයට දායකත්වයක් නොදක්වන අතර රටට වටිනා විදේශ මුදල් අහිමි වීමට ද එය හේතුවක් විය හැකිය.
ක්‍රිප්ටෝ මුදල්වල ආයෝජන කර ඉහළ ප්‍රතිලාභ ලබා දෙන බවට පොරොන්දු වෙමින් ක්‍රියාත්මක වන මූල්‍ය වංචාවන්වල සීග්‍ර වර්ධනයක් පෙනී යන බව මහජනතාව වෙත අනතුරු අඟවනු ලැබේ. ක්‍රිප්ටෝ මුදල්වල ආයෝජනය කිරීම මගින් අධික ප්‍රතිලාභ ලබාදීමේ පොරොන්දුව ඇතිව පුද්ගලයන්ගෙන් වංචනික ලෙස මුදල් ලබා ගැනීම මෙන්ම වංචනික ක්‍රිප්ටෝ ව්‍යාපෘති සඳහා ආයෝජනය කිරීම වෙනුවෙන් පුද්ගලයින් රැවටීම ද මෙම වංචාවලට ඇතුළත් වේ. මෙම වංචාවන් පිළිගත් නියාමන සහ නෛතික ආරක්ෂණ යාන්ත්‍රණයන් මග හරින අතර, එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස මහජනතාවට සිය මහන්සියෙන් උපයාගත් වටිනා ධනය අහිමි වී ඇත.
අන්තර්ජාලය, වෙනත් මාධ්‍ය හෝ සෘජුව විවිධ පුද්ගලයින් විසින් ඉදිරිපත් කරනු ලබන කිසිදු ආකාරයක ක්‍රිප්ටෝ මුදල් යෝජනා ක්‍රමයක ආයෝජනය නොකිරීම තුලින් සිය මහන්සියෙන් උපයාගත් වටිනා ධනය ආරක්ෂා කරගන්නා ලෙස ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව මහජනතාව වෙත මෙයින් උපදෙස් දෙනු ලබයි. ක්‍රිප්ටෝ මුදල් සම්බන්ධ යෝජනා ක්‍රම ක්‍රියාත්මක කිරීම සඳහා කිසිදු පුද්ගලයෙකුට හෝ ආයතනයකට කිසිදු බලපත්‍රයක් හෝ අවසරයක් ලබා දී නොමැති අතර ක්‍රිප්ටෝ මුදල් සම්බන්ධ මූලික කාසි නිකුතුවකට (Initial Coin Offering) හෝ එහි කිසිදු ප්‍රභේදයකට, ක්‍රිප්ටෝ මුදල් ජනනය කිරීමේ කාර්යයකට (Cryptocurrency Mining Operations), ක්‍රිප්ටෝ මුදල් හුවමාරුවකට (Cryptocurrency Exchange), ක්‍රිප්ටෝ මුදල් සම්බන්ධ තැන්පතු භාරගැනීම හෝ භාරකාර සේවා සැපයීමට හෝ ක්‍රිප්ටෝ මුදල් ආයෝජන උපදේශන සේවාවන් සඳහා ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව විසින් කිසිදු අනුමැතියක් ලබාදී නොමැති බවද දන්වා සිටියි.
තවද, ක්‍රිප්ටෝ මුදල් හා සම්බන්ධව පවතින විවිධ ආකාරයේ අවදානම් සහ එමගින් මහජනතාව හට ඇතිවන මුල්‍යමය අලාභ ඇතුලු අනෙකුත් අපහසුතාවයන් සැලකිල්ලට ගනිමින්, ක්‍රිප්ටෝ මුදල්වල ආයෝජනය කිරීම ප්‍රවර්ධනය කරන සහ එසේ ප්‍රවර්ධනයට සහය දෙන පාර්ශ්වයන් වෙත එවැනි කටයුතුවලින් වළකින ලෙසද ශ්‍රී ලංකා මහ බැංකුව දැඩිව අවධාරණය කරනු ලබයි.
Published Date:
Wednesday, March 29, 2023